Dế Chọi ( Liêu Trai )

DẾ CHỌI

( Liêu Trai )

                          Phương Huyền

Thời Lê cung cấm ăn chơi

Có trò chọi Dế- nơi nơi thịnh hành

Truyền rằng từ ở xứ Thanh

Có viên quan Huyện- hiền lành, khôn ngoan

Kiếm được con Dế to càng

Tiến Vua để chọi- đợi mang thưởng về

Từ đó khắp mọi vùng quê

Từ Huyện tới Tỉnh, rất mê săn lùng

Quan trên ép quan dưới cùng

Khổ cho dân chúng, khắp vùng Ân Thi

Huyện nọ có người tên Quỳ

Vì nhà nghèo quá- không thi tú tài

Tuy rằng chữ nghĩa hơn ai

Tính Quỳ ít nói, nhưng tài, khôn ranh

Chánh Tổng bèn thúc ép anh

Làm chân chức dịch hiền lành, dễ sai

Gặp vụ nộp Dế nay mai

Quỳ không bổ bán, chẳng sai dân lành

Tự mình lo lắng mà thành

Tài sản không có, sao đành bó tay

Vợ khuyên giải mãi mới hay

Trong vùng Bà Bói việc này rất linh

Vợ vội sắm lễ một mình

Để tới cửa Thánh tâu trình việc lo

Việc này Thánh mới phán cho

Ra chỗ miếu nọ, lần mò hang sâu

Sẽ được việc cần kêu, cầu

Thành ngay sự nghiệp dễ sâu, gốc bền

Quỳ mừng rằng sự đã nên

Đến ngay miếu nọ không quên lời Thần

Tim mãi, tìm mãi phân vân

May quá thấy chú Dế cần thật to

Mang về chăm bẵm, âu lo

Sao cho Dế khỏe- nộp cho đỡ phiền

Mong ngày mang nộp quan trên

Quên ăn, quên ngủ- luôn bên Dế mèn

Một hôm có chút hơi men

Đã quên ngủ mất- con xem, mở lồng

Cơ hội Dế thoát dễ không

Con vội chộp lại. chẳng trông thấy nào

May mắn chỗ cỏ cao cao

Nó túm ngay được Dế vào trong tay

Nhưng mà Dế gãy càng ngay

Và chết tức khắc, con nay kinh hồn

Mách mẹ, mẹ mới ôn tồn

Dế chết chắc bố hết khôn bây giờ

Mạng sống gắn với nó cơ

Nếu không Dế nộp- chỉ chờ chết thôi

Thằng con liền khóc liên hồi

Vội nhảy xuống giếng bố thôi trách nào

Tỉnh rượu bước thấp, bước cao

Bố vớt con vội, bế vào nhà trong

Đổi giận làm thương cõi lòng

Vợ, chồng muốn chết- còn mong nỗi gì

Đêm rồi liệm xác con đi

May thấy còn thở, tức thì mừng rơn

Con sống lại- chẳng gì hơn

Nhưng con nằm lịm, chẳng hờn giận chi

Quỳ nhìn lồng, Dế mất đi

Đứt từng khúc ruột- lấy gì nộp quan

Sáng rồi vẫn nằm thở than

Bỗng nghe Dế gáy râm ran ngoài thềm

Quỳ vội nhỏm dậy chạy êm

Nhìn thấy chú Dế bên thềm vồ ngay

Nhưng mà khi mở bàn tay

Lại không thấy Dế- nó bay lối nào

Quỳ chạy bước thấp, bước cao

Đến bên bờ rào- Dế nấp gốc tre

Dế thật nhỏ, râu đỏ hoe

Không như con trước- Quan nghe đâu nào

Còn đang lưỡng lự làm sao

Chú Dế nhảy phóc rơi vào túi ngay

Thôi đành chấp nhận con này

Phải cho chọi thử xem may thế nào

Thế là mọi Dế to, cao

Đều bại dưới chú- Quỳ nào không vui

Chọi xong lồng chẳng chịu chui

Cất tiếng gáy khỏe- nếm mùi tự do

Bỗng đâu con Gà trống to

Chạy tới mổ Dế, Quỳ lo tái người

Nhưng Gà chớ có vội cười

Dế ta nhẩy phắt, bám nơi mào Gà

Cắn cho đứt một miếng da

Gà đau liền chạy, kẻo mà chết oan

Hôm sau Quỳ vội nộp quan

Quan nhìn thấy Dế- phàn nàn không thôi

Quỳ bèn thuật lại một hồi

Chọi với mọi Dế, thắng rồi gáy vang

Thế là tiến lên các quan

Từ Huyện, tới Tỉnh- mọi hàng quan to

 Quỳ được thưởng nhiều chẳng lo

Tiến Vua Dế quý- chọi cho khắp vùng

Trận nào cũng thắng ung dung

Dế còn tài lẻ- biết cùng gáy theo

Mọi điệu nhạc, giọng trong veo

Vua hài lòng lắm- quan theo, thưởng liền

Thưởng cho mọi cấp nhiều tiền

Lại thăng quan chức trong miền- thấp, cao

Quỳ được quan Huyện mê sao

Tạo mọi điều kiện học vào, đi thi

Quỳ đỗ tú tài tức thì

Con Quỳ lại khỏe, lại đi chơi đùa

Kể lại chuyện : sợ cha thua

Bèn hóa ra Dế- nhỏ vừa chọi hay

Vua hay chuyện- quan tâu bày

Lại thưởng lớn lắm- Quỳ nay sang , giầu

Trong nhà Quỳ có người hầu

Ngựa xe, võng lọng- đâu đâu cũng thèm ./.

LỜI BÀN

Vua, Quan tính vốn hay quên

Còn kẻ xu nịnh làm nên lệ làng

Từ đó mặc sức quan tham

Dân sức đã tàn- sống, chết mặc bay

Lệnh Vua chút xíu cũng hay

Giúp dân dễ thở- lệnh này lớn lao

Quỳ nghèo chẳng sống dễ nào

Vì Dế giầu sụ áo bào nghênh ngang

Ơn Trời được sống đàng hoàng

Lộc đi theo Dế, quan càng lợi hơn

Đọc chuyện thấy rõ nguồn cơn

Đáng tin lắm chứ- tủi hờn làm chi ./.