TRUYỀN KỲ MẠN LỤC

CHUYỆN CHỨC PHÁN SỰ

ĐỀN TẢN VIÊN

Ở Huyện Yên Dũng-Lạng giang

Có người tên Soạn-Họ hàng Tử Văn

Tính tình nóng nẩy thẳng băng

Gian tà không chịu- công bằng làm gương

Tiếng khen là người cương phương

Bà con chòm xóm vẫn thường ngợi ca

Trong làng nẻo khuất, vườn xa

Có toà miếu cổ thật là linh thiêng

Cuối Hồ chiến tranh liên miên

Quân Minh ác lắm, toàn miền hoang vu

Bấy giờ vào khoảng cuối thu

Thôi Bách- Bộ tướng giặc thù chết ngay

Gần toà miếu cổ ở đây

Làm yêu tác quái-việc này gớm ghê

Tử Văn tức lắm liền thề

Quyết dọn cho sạch, dân quê vui mừng

Một hôm tắm gội ung dung

Khấn trời nổi lửa đốt cùng miếu gian

Mọi người lè lưỡi sợ oan

Nhưng chàng chẳng sợ ma càn, quái,yêu

Đốt xong chàng về buổi chiều

Thấy gai gai sốt, đi siêu, muốn nằm

Khi sốt thì hoa mắt chăng?

Thấy người bộ tướng nói năng kiểu Tàu

Tự xưng cư sĩ đã lâu

Đến đòi làm lại toà lầu miếu xưa

Nặng lời mắng nhiếc có thừa

Cớ sao Soạn lại nghi ngờ Thần, Tiên

Châm lửa để mà đốt đền

Ta không chỗ dựa, ấy quyền ngươi sao?

Biết điều làm trả lại tao

Nếu không tai vạ, rồi vào Diêm cung

Tử văn nói chẳng ngại ngùng

Tuỳ ngươi sử sự, ta cùng ngươi theo

Thôi Bách cũng chẳng nì nèo

Ta cùng ngươi đến cửa treo bảng vàng

Người kia tỏ vẻ nghênh ngang

Phất áo đi mất, kệ chàng ngẩn ngơ

Bẵng đi khoảng sáu canh giờ

Lại có ông cụ, đang chờ tới chơi

Vái chào xong, có vài lời

Cái đền thầy đốt, thì tôi lại mừng

Tử Văn kinh ngạc vô cùng

Thổ địa vừa đến, chẳng cùng là quan?

Ông già phân tỏ dọc ngang

Người vừa mới đến rõ ràng giả thôi

Chiếm đền, đuổi tôi đôi hồi

Làm trò bạo nghịch, làm đơì rối ren

Lừa trên nạt dưới đã quen

Bưng bít Thượng Đế, nó xem chuyện thường

Làm ra nhiều chuyện tai ương

Dân lành thật khổ, tôi thường lánh xa

Xin kể thầy rõ về ta:

“Làm quan ngự sử-Triều là Lý Bôn

Được phong thần ở đây luôn

Giúp dân Yên ổn cho muôn muôn đời

Cớ sao kiếm sự hại người

Đều do tên giặc họ Thôi lòng vòng

Vì tôi thiếu sự đề phòng

Chiếm đền nó đuổi tôi không còn nhà

Một vài năm đã trôi qua

Nương tựa đền Tản gọi là độ thân

Tử Văn ngạc nhiên muôn phần

Sao ngài không kiện?,để lần lữa đi?

Sống chui sống lủi làm gì?

Bỏ chức vị đúng mà đi đêm về

Ông già buồn bã ê chề

Kiện nó ngăn trở, quan chê tôi nghèo!

Chút lòng thành thực sao theo?

Ẩn nhẫn một chỗ, chịu nghèo chốn xưa

Bực mình Tử Văn xin thưa:

Liệu ma Thôi Bách có chừa tôi không?

Ông già mới nói thực lòng

Nó đã đi kiện cho xong đời thầy

Nhưng thầy cứ nhớ tôi đây

Xin với Minh Phủ, giấy này gọi tôi

Được thế chẳng còn lôi thôi

Tôi ra làm chứng-Hết đời quan tham

Để cho thầy được minh oan

Tôi về đền cũ lại càng biết ơn

Nửa đêm Soạn đã chết luôn

Hai tên quỷ sứ chẳng buồn cùm gông

Đi qua mấy chục quãng đồng

Đến một dinh lớn- cửa không bóng người

Chưa kịp thưa lấy một lời

Đã nghe tiếng quát: Thay trời trị bay

Tội ác ngươi đã phơi bày

Không được thuyên giảm, tống ngay ngục tù

Rồi đưa Soạn đến một khu

Có con sông lớn, mây mù giăng giăng

Có cầu dài bắc sông ngăn

Mấy vạn quỷ ác, đòi ăn thịt người

Tử Văn kêu to rồi cười

Tiếc thay oan nghiệt cho người thẳng ngay

Nếu không cho được tỏ bày

Tôi chết oan uổng cao dày tối tăm

Chợt nghe trên điện truyền rằng

Tên này bướng lắm, chi bằng đối tra

Đưa vào cửa điện gặp ta

Vừa vào Soạn thấy rõ là họ Thôi

Diêm Vương quát mắng một hồi

“Họ Thôi-cư sĩ-một thời công lao

Trông đền bổ khuyết cho vào

Chăn dân giúp họ biết bao năm rồi

Nhà ngươi hàn sĩ lạ đời

Tội đốt đền chịu-kêu trời làm chi

Tử Văn nói lại tức thì

Lời ông già dặn trước khi rời nhà

Xin cho lính đến đền xa

Mời ông già lại thì là rõ ngay

Lính đi chừng độ nửa ngày

Ông già cùng lính đến ngay công đường

Họ Thôi khi đó đáng thương

Đứng trên công đường-miệng hết chối sao?

Diêm vương quát tả hữu vào

Việc công sao lại tào lao thế này

Có công thì được thưởng ngay

Có tội việc ấy- hình này không dung

Dối trên lừa dưới , kẻ khùng

Đóng gông bỏ ngục, vào chung vạc dầu

Tử Văn nay có công đầu

Diêm Vương mới phán công hầu nhớ ghi

Nay dân tiến cúng những gì

Chia Tử Văn nửa đến khi trọn đời

Sai lính đưa về tận nơi

Đến nhà mới thấy mọi người xúm quanh

Vợ khóc đã tưởng mất anh

Hai ngày- sống lại đã thành khoẻ hơn

Tử Văn kể lể tủi hờn

Ở Diêm vương phủ, chập chờn lắm ma

Thắng kiện nên được về nhà

Cả nhà kinh hãi, sợ xa, sợ gần

Xóm làng sung sướng bội phần

Mua gỗ một lần dựng lại đền xưa

Ngôi mộ của tướng chịu thua

Bật tung tan tác như vừa đập ra

Sau đó một tháng ở nhà

Tử Văn lại thấy ông già đến chơi

Nói rằng thánh Tản có mời

Làm chức phán sự ở nơi cửa đền

Xin thầy đừng có mà quên

Sống, chết được tiếng thì nên nhận lời

Tử Văn khi ấy cả cười

Thu xếp công việc đến chơi  cửa đền

Không bệnh mà chết rất êm

Thánh Tản đón lấy về bên cạnh ngài

Đông Quan ngày ấy không sai

Có người quen biết với ngài phán đây

Buổi sáng ngoài thành cửa tây

Thấy trong sương gió ngựa bay ầm ầm

Trong xe người chít khăn thâm

Chính Tử Văn đó- không nhầm được đâu

Nhiều quân tấp nập theo hầu

Dẹp đường quan phán đi chầu thượng thiên

Tử Văn trông thấy người quen

Chắp tay thi lễ , không quên gật chào

Mới đây tiếng gió ào ào

Thoắt đã biến mất, đâu nào Phán quan?

Con cháu ngoan ngoãn, cao sang

Xứng danh dòng rõi Phán Quan giúp đời

Dân ơn, dân nhớ khôn nguôi

Mưa hoà, gió thuận cho người ấm no./.

LỜI BÌNH

Than ôi !

Cứng quá thì gãy có ngày

Kẻ sĩ chỉ sợ không ngay thôi mà

Gãy không?Trời bảo cho ta

Đừng mà đoán trước sinh ra quá mềm

Tử Văn việc cứng thì nên

Dám đốt cháy đền, chống lũ tà ma

Việc làm phân rõ ngay tà

Nức tiếng, được việc nên ra Minh Tào

Xứng đáng chức trọng, quyền cao

Kẻ sĩ nên cứng,Mới trao việc cần

Để giúp cho được muôn dân

Yên lành trăm họ bội phần công lao./.

29/3/2010

 Phương Huyền