TRUYỀN KỲ MẠN LỤC

CHUYỆN NGHIỆP OAN CỦA ĐÀO THỊ

Từ Sơn có ả họ Đào

Tự “HÀN THAN”đó-Lược thao đủ tài

Cung nhân có một không hai

Đời Trần ả được khoe tài cạnh Vua

Một hôm vào quãng xế trưa

Vua lên thuyền đến bến xưa -Nhị Hà

Tức cảnh vua mới ngâm nga

Khen cho cảnh đẹp thật là nên duyên

“Sương mù-chuông nhỏ kêu lên

Bãi sông phẳng lặng, cây thêm bóng dài”

Các quan hộ giá gãi tai

Chịu không hoạ được , kém tài Hàn Than

Bấy giờ ả mới đàng hoàng

Đọc ngay câu hoạ vua càng ngợi ca

“Bến lạnh cá đớp trăng tà

Luỹ cổ chim nhạn kêu xa sương mù”

Năm ấy vào khoảng cuối thu

Dụ Tôn mới mất-Tòng phu ra ngoài

Hành khiển Nhược Chân hay sai

Bà vợ ghen lắm-Tức loài xấu xa

Sai quân bắt nàng về nhà

Đánh cho một trận thật là ác thay

Tức lắm nàng mới đặt bày

Thuê ngay thích khách, dịp may trả đòn

Nghĩ rằng cái việc cỏn con

Vậy mà thích khách có tròn việc đâu

Vừa đến bị tóm ngay đầu

Vừa bị tra khảo, cung tâu ra nàng

Hàn Than sợ quá bàng hoàng

Áo nâu, đầu trọc chạy sang chùa Thầy

Giảng kinh viết sách ở đây

Dựng một am tĩnh, nơi này tu tiên

Văn nhân cũng đến ngồi thiền

Bàn luận thơ phú, chép biên truyền đời

Trong làng mới có một người

Tuổi còn quá ít, ra nơi luận bàn

Hàn Than tỏ vẻ chê chàng

Bảo làm bài thử rồi mang ra bình

Cậu ta quả là nho sinh

Dò la gốc tích cô mình ngày xưa

Bấy giờ lựa bút cho vừa

Lột tả thân thế, để đưa cho nàng

“Trốn đời cõi Phật cưu mang

Người tên Đào thị-Xưa càng lẳng lơ

Làm ca kỹ, giỏi văn thơ

Được vua yêu mến, không ngờ lâm oan

Tên tự hai chữ:Hàn Than

Xuất gia, cạo tóc, lại mang nâu sồng

Lên chùa xin với sư ông

Xin làm chú tiểu, đọc thông kinh này

Hàng ngày tiểu mải mê say

Làm thơ ngâm vịnh, nơi này đáng yêu

Khách thơ sang, đến dập dìu

Quên thân ca kỹ, ra điều tu thân”

Viết xong truyền khắp xa gần

Hàn nghe cả sợ bội phần-Trốn ngay

Hàn đâu dám trốn ban ngày

Ban đêm Hàn vội đến ngay Lệ Kỳ

Nơi đây cảnh đẹp mê ly

Pháp Vân sư cụ trụ trì lâu nay

Sư bác lo việc hàng ngày

Tên là Vô Kỷ, lại hay vui cười

Nàng đến xin gặp hai người

Sư cụ không nhận, nên mời đi ra

Vô Kỷ không biết lo xa

Không nghe thầy dậy, thế là nhận luôn

Pháp Vân bực và rất buồn

Phượng Hoàng-Đỉnh núi ở luôn không về

Vô Kỷ mắc vào bến mê

Cùng nàng say đắm, cận kề nên yêu

Hàng ngày dù sáng hay chiều

Kinh kệ bỏ mặc,Đủ điều hoạ ngâm

Xin trích ra đây một phần

Mải xem mây núi, mấy lần vấn vương

“Bến trời đậm nhạt, không thường

Ráng chiều mưa sớm, bốn phương đi về

Sư lười, tiểu cũng lười ghê

Siêng năng khép cửa bồ đề-ấy ai”

Ngày ngày ngâm vịnh rông dài

Thấy trận mưa núi, một hai đưa lời

“Rào rào một trận mưa rơi

Đầu non ngọc rụng, lưng trời sao sa

Nước xô hơi lạnh vào nhà

Buồng sâu quạnh vắng,đêm tà tà canh”

Rảo chân ven núi mây lành

Cơn gió thổi đến em, anh ghi vào

“Thâu đêm tiếng thổi ào ào

Hoa xơ xác thắm, cây rào rạt xanh

Chuông lầu đưa tiếng thanh thanh

Không gian nào phải bất thành mà kêu”

Chiều về rừng thật mỹ miều

Vài lời thơ vịnh, đáng yêu trăng nào?

“Sau rừng khi sáng trên cao

Long lanh gương bạc-gác vào đỉnh non

Bóng soi mát dịu đường mòn

Lên lầu Nam, Lọ phải còn tốn công”

Mải vui trời đã ửng hồng

Mái chùa dưới núi rõ trông đẹp là

“Âm thanh ẩn dưới bóng tà

Thông cao hát gió, Quế già phun hương

Chim rừng ríu rít kêu sương

Khách trần ai có coi thường ai chăng”

Xem ra cũng chẳng ai bằng

Nghĩ lại năm tháng tiểu tăng đã từng

“Năm năm sống ở trong rừng

Đùa mây hát sớm, Thét rung còi chiều

Bạn bầy chim đá nai hươu

Càn khôn riêng mở bên đèo khói mây”

Kìa ai thấp thoáng lùm cây

Thoảng trông mới thấy nơi đây Vượn ngồi

“Non cao ngoăn ngoắt leo chơi

Tiếng kêu buồn để cho người rơi châu

Uống khe dắt dủ bạn bầu

Ngàn mây ẩn bóng biết đâu dò tìm”

Phá tung không khí lặng im

Một đàn chim núi, vẫn tìm vẫn mong

“Khói mây ngày tháng thong dong

Kêu trong sắc núi vờn trong bóng chiều

Tha quả chín, đậu đồi kiêu

Bên rừng lá rậm, dập dìu liệng quanh”

Hoa núi có đẹp không anh?

Một vài câu vịnh đẻ dành cho hoa

“Xuân sang đỏ ối mọi nhà

Mây thêu, gấm dệt gọi là bức tranh

Sắc hương rừng ghép mà thành

Cổ kim từng biết sao đành bỏ qua”

Tán rừng xanh ngắt nẻo xa

Chỉ một chiếc lá cũng là rất mê

“Lung linh bát ngát bốn bề

Thu sang ngập úa, xuân về rợp xanh

Chim kêu ríu rít đầu cành

Tà dương bóng ngả, chênh chênh ngàn đoài”

Hàn Than-Vô Kỷ là hai

Nhưng mà như một, ngày dài đêm thâu

Chỉ lấy vui thú làm đầu

Chẳng còn nghĩ trước, nghĩ sau làm gì

Kỷ Sửu năm ấy qua đi

Có thai- Nàng ốm dài thì hết năm

Nâng lên rồi lại đặt nằm

Vì không biết thuốc, sư chăm nỗi gì?

Cuối năm nàng vội ra đi

Chết trên giường cữ,sư thì sót thương

“Em ơi khác hẳn người thường

Vì anh mà chết, dọn đường anh theo”

Vô Kỷ sống trong cảnh nghèo

Lay lắt năm nữa, muốn theo nàng rồi

Một đêm gió bấc, mưa rơi

Hiện về nàng có mấy lời thiết tha

“Thiếp nương cửa Phật gọi là

Muốn mong Phật lực để mà đầu thai

Chàng còn vì thiếp một hai

Hãy cùng trở lại duyên hài trên dương

Để thiếp phải tìm một đường

Trở lại nhà Nguỵ, trị phường quan liêu”

Nói xong hình bóng tan tiêu

Bệnh Vô Kỷ nặng buổi chiều chắc đi

Sư cụ nghe thấy nể vì

Xuống núi nhìn lại trò khi lìa trần

Hôm đó trời nổi phong vân

Nhà siêu, mái tốc, mấy lần nhổ cây

Vợ quan hành khiển mơ hay

Hai con rắn cắn, thân này nhói đau

Qua chín tháng, mười ngày sau

Sinh hai công tử, rất mau trưởng thành

Em Long Quí-Long Thúc anh

Thông minh tuyệt đỉnh, sinh thành rất ưa

Ngày hè có một buổi trưa

Nhược Chân hóng mát, lại vừa mừng vui

Bỗng đâu nhìn thấy một người

Vừa đi vừa ngắm nhìn nơi quan ngồi

Lẩm bẩm luyến tiếc đôi hồi

Nhà cao cửa rộng là nơi hoang tàn

Tiếc thay đã chứa quân gian

Chỉ trong chốc lát, vạ mang vào nhà

Nhược Chân thất sắc chạy ra

Vái lạy đạo sĩ thật là thảm thương

Mời thầy giúp trừ tai ương

Cứu gia đình nhỏ, coi thường hiểm nguy

Đạo sĩ đang mải nghĩ suy

Nói: có yêu quái bởi vì oan gia

Hiện nó đã ở trong nhà

Hở ra tai vạ khó qua tuần này

Người làm phải gọi ra ngay

Nếu phải tôi gõ chậu này làm tin

Quái đâu quả thật khó tìm

Người nhà đã đủ-lặng im không lời

Đạo sĩ hỏi mãi không thôi

Nhà còn người nữa phải mời ra ngay

Nhược Chân dắt con hai tay

Đạo sĩ vội gõ chậu này ngợi khen

“Hai cậu quả thật làm nên

Dạng danh tiên tổ, đáp đền công lao”

Hai con nghe nói chạy vào

Thầy chùa bẻm mép-Làm sao bây giờ

Long Quí tỏ ý nghi ngờ

Đạo sĩ dòm đến, ta chờ làm sao

Nguy hiểm bất cứ lúc nào

Phải hành động gấp,Phí bao đợi chờ

Long Thúc vẻ mặt làm ngơ

Bắt ta chỉ có nằm mơ ban ngày

Trên núi Phượng, ngày hôm nay

Chỉ có sư cụ ra tay- chịu liền

Nhược Chân lo lắng không yên

Nghe được câu chuyện, đến miền Chí Linh

Gặp ngay chú tiểu có tình

Chú bảo nghe tiếng cụ mình đã lâu

Cụ vào ở ẩn-rừng sâu

Mau mau vào núi hồi lâu kiếm tìm

Trông thấy sư cụ lặng im

Xung quanh hai chú tiểu nhìn Nhược Chân

Rồi mắng một trận nên thân

Để cho cụ nghỉ, sao lần tới đây?

Nhược Chân thực sự giãi bày

Nạn sắp đến, cụ ra tay giúp người

Đàn tràng lập ở lưng trời

Cúng trong chốc lát, gặp nơi mây lành

Gió nổi làm lạnh xung quanh

Chỉ huy tả, hữu việc thành đến nơi

Một lát thấy ở lưng trời

Quỷ sứ bắt trói hai người mang đi

Nhược Chân trông chẳng thấy gì

Cảm nhận yên bụng một khi nhờ thầy

Sư cụ trở lại nơi đây

Lấy một phiến đá bôi ngay hùng hoàng

Dặn đi dặn lại cho chàng

Về nhà quái chết, hãy mang ném vào

Nhược Chân bước thấp, bước cao

Về nhà sự thể thế nào rõ ngay

Vợ kể: “Canh ba hôm nay

Hai con xuống giếng chết-này oan gia

Nước dâng ngập cả nền nhà

Hai thây quàn ở vườn xa, đợi chàng

Khi chết chúng rất hoang mang

Nói vài tháng nữa “việc nàng” chắc xong

Chỉ tại vị khách chẳng mong

Xen vào làm hại chỉ trong một tuần”

Nói xong phu nhân khóc ầm

Nhược Chân can gián, đến gần hai thây

Quan tài mở nắp ra ngay

Rắn vàng đã hoá-thây này còn đâu?

Phiến đá Chân ném theo mau

Chúng nát như cám, mai sau khỏi hờn

Vợ, chồng mang vàng cám ơn

Sư cụ đã giúp, người còn hôm nay

Đến chỗ am cũ nơi này

Phượng Hoàng đỉnh núi,sao thay đổi nhiều

Tường cũ đã phủ kín rêu

Đường đi đâu có, cột siêu mất rồi

Nhược Chân buồn bã đôi hồi

Trở về thuật lại mọi người cùng nghe ./.

LỜI BÌNH

Than ôi !

Dị đoan có hại không nào

Đã tu không chót, lâm vào tình oan

Vô Kỷ đáng trách muôn vàn

Lừa thầy, nhận gái, làm càn tà dâm

Khi chết đáng đem băm vầm

Nung trong lửa đỏ, giam cầm ngục sâu

Nhược Chân có lỗi làm đầu

Làm quan như thế- Chính đâu ra gì?

Mầm hoạ mọc lên tức thì

Mình làm chịu lấy có chi lạ lùng

Tấm gương mọi người soi chung

Làm người quân tử, quyết không mắc vào./.

28/3/2010

Phương Huyền